Với bất cứ ai đến với xã Âu Lâu, TP Yên Bái, tỉnh Yên Bái cũng rất ấn tượng với vùng quê nông thôn mới này. Đó là hình ảnh quen thuộc của những ruộng lúa, bờ hoa với các sản phẩm nông sản đặc trưng vùng, mùa. Trong đó có sản phẩm dưa lê được lựa chọn tham gia chương trình mỗi xã một sản phẩm của thành phố Yên Bái năm 2020.
Vào những sáng sớm mùa hạ, những tia nắng chói lóa len lỏi mọi tán lá của vùng quê miền núi, nắng đến thật sớm, thật rực rỡ. Hiện lên trên đôi mắt tôi là cảnh tượng những cô, những bác gái hái dưa nhanh nhẹn, thu hái những trái dưa lê trắng ngà, tròn trịa và thơm nức. Trước hình ảnh ấy, tôi lại nhớ về câu chuyện 5 năm về trước, câu chuyện của những trái dưa lê Âu Lâu.
Dưa lê có tên khoa học là Cucumis melo thuộc nhóm chính của nhánh Inodorus, là loại dưa có vỏ nhẵn phát triển tốt nhất ở vùng khí hậu bán khô hạn ở một số vùng của các quốc gia như: Mỹ, Trung Quốc, Algeria, Pháp,… Quả dưa lê lần đầu tiên được tìm thấy vào năm 1753. Nguồn gốc của quả dưa lê vẫn đang gây tranh cãi, nhưng hầu hết đều chỉ ra có xuất sứ từ Châu Phi.
Ở Việt Nam, Cây dưa lê vốn là cây họ nhà Bầu bí, được trồng nhiều ở các tỉnh miền xuôi như Hưng Yên, Hải Dương…. Vào một dịp thăm quê tại Hải Dương, chú Huy Giám đốc HTX sản xuất rau an toàn Âu Lâu bây giờ được anh em cho ăn một loại quả, thấy thơm ngon, ngọt và mát. Cây Dưa lê dễ dàng trồng trên đất cao và đất cát pha, tương đối phù hợp với vùng đất Âu Lâu. Chú đã xin hạt về trồng, đầu tiên trồng trong vườn nhà, sau đó thấy năng suất cao, kinh tế hơn trồng lúa,chú đã mạnh dạn mở rộng diện tích trồng, bà con lối xóm nơi đây thấy vậy cũng muốn được trồng theo. Từ đó đã hình thành nên vùng Dưa lê tại thôn Cống Đá bây giờ. Đó cũng chính là câu chuyện về sự khởi nguồn của cây Dưa lê trên vùng đất Âu Lâu này.
Hình ảnh những trái dưa lê trên cánh đồng thôn Cống Đá
Cây dưa lê hợp với đất cát pha thịt nhẹ, và những ruộng một vụ lúa. Cây có kháng sâu bệnh tốt và có thể trồng quanh năm. Cây dưa lê trước khi trồng sẽ được ủ hạt thật kỹ, sau đó ươm trên bầu có giá thể bằng đất pha phân chuồng hoai mục. Trước khi trồng, bà con phải chuẩn bị rất nhiều phân chuồng hoai mục, phân được ủ kỹ trên 2 tháng, còn ruộng sẽ được cày bừa tới xốp và lên luống cao tránh úng khi mưa xuống.
Để trồng được cây dưa lê, ngoài sự cần cù chịu khó thì thời tiết rất quan trọng, nếu mưa nhiều cây dưa sẽ dễ chết do úng, bệnh… Thời gian để thu hoạch từ lúc trồng đến khi hái quả khoảng 90 – 100 ngày. Giá trị cây dưa lê đem lại gấp nhiều lần cây lúa, ngô. Dưa lê là món ăn tráng miệng rất giàu dinh dưỡng, nhiều vitamin và an lành, là món ăn thật tuyệt vào dịp hè nóng bức.
Dưa lê khi còn non sẽ có vỏ màu xanh nhạt, sau khi phát triển dần sẽ chuyển thành màu trắng và vàng nhạt, thường dưa sẽ có hình dạng từ tròn đến hơi bầu dục, dài từ 15 – 22 cm và có trọng lượng từ 0.3 đến 0.5 kg. Khi bổ dưa ra thịt dưa thường có màu xanh lục nhạt rất đẹp mắt. Ngoài ra thịt dưa lê còn sở hữu một hàm lượng vitamin và các khoáng rất tốt cho mà bạn nên bổ sung thường xuyên: Vitamin C giúp ngăn ngừa các bệnh về tim mạch, chống oxy hóa và thậm chí cả ung thư; Giàu chất xơ giúp làm giảm nhẹ các chịu chứng táo bón; Kali giúp điều hòa huyết áp tốt, ngăn ngừa bệnh sỏi thận và có thể giúp ngăn ngừa được các triệu chứng đột quỵ; Axit folic cao, dưa lê rất có lợi cho phụ nữ mang thai, giúp cho bào thai khỏe mạnh, ngăn ngừa bệnh ung thư cổ và chống lại sự suy nhược của cơ thể.
Hình ảnh những trái dưa lê mới được thu hoạch
Dưa Lê Âu Lâu có vị đặc trưng thơm mát riêng của vùng đất nơi đây, đó là hương thơm của dưa quyện với hương lúa chín, hương hoa mùa hè dọc trên những tuyến đường đê, đó là vị ngọt kết tinh từ trời đất, khí hậu ôn hoà. Nhìn những ruộng dưa xanh ngắt, những trái dưa lê trắng ngà và tròn trịa, những trái dưa thơm lừng được khách hàng đón nhận thấy hạnh phúc làm sao.
Dưa lê – món trái cây thơm ngon, giàu dinh dưỡng
Giờ đây, trái dưa lê đã là sản phẩm hàng hóa của địa phương, có chứng nhận ATTP và gắn tem truy xuất đã một phần thỏa nỗi niềm về lo lắng đầu ra một thời. Để trồng được sản phẩm đáp ứng yêu cầu của thực khách, tạo niềm tin của người tiêu dùng là một quá trình rất khó khăn. Những trái dưa lê Âu Lâu sẽ đi vào trí óc của mỗi người dân nơi đây.
Hãy đến với hợp tác xã Rau an toàn tại thôn Cống Đá, xã Âu Lâu, thành phố Yên Bái, bạn sẽ được thưởng thức những trái dưa lê thơm – ngọt – mát, một món quà vô giá mà chúng tôi muốn dành tặng cho tất cả mọi người bằng tất cả tâm sức của mình: “Ngọt từ đất – chất từ tâm”.